ფილტვის კიბო

ყოველწლიურად მეტი ადამიანი იღუპება ფილტვის კიბოთი, ვიდრე ძუძუს, კოლორექტალური და პროსტატის კიბოთი ერთად აღებული. მიუხედავად იმისა, რომ უკანასკნელ წლებში გამოჩენილი ახალი სამკურნალო საშუალებებისა, რომლებიც სიცოცხლის ხანგრძლივობას ზრდიან, ფილტვის კიბო კვლავ რჩება ყველაზე სასიკვდილო დაავადებად.  „რამდენიმე ათწლეულია, ფილტვის კიბო სიმსივნის ყველაზე გავრცელებული ტიპია მთელს მსოფლიოში, რომლის გამოც სიკვდილიანობა ყველაზე მაღალია 5 სხვა გავრცელებულ სიმსივნით გამოწვეულ სიკვდილიანობათა შორის.“ განმართავს ექიმი ალან სანდლერი, როშ ჯგუფის სამედიცინო დირექტორი. „ ის კვლავ რჩება ერთ-ერთ ყველაზე რთულად სამკურნალო კიბოდ“. ფილტვებში არანორმალური უჯრედების უკონტროლო ზრდის მიხედვით განასხვავებენ ფილტვის კიბოს ორი ძირითად ფორმას: არაწვრილუჯრედოვან (NSCLC) და წვრილუჯრედოვან (SCLC) ფილტვის კიბოს. არაწვრილუჯრედოვანი ფილტვის კიბო (NSCLC) არის ყველაზე გავრცელებული ფორმა და ითვლის ფილტვის კიბოს შემთხვევების 85%-ს.

ფილტვის კიბოს განვითარება ყოველთვის არაა დაკავშირებული მოწევასთან

დადასტურებულია, რომ თამბაქოს მოწევა ყველაზე მთავარი მიზეზია ფილტვის კიბოს განვითარებისა და ის ასოცირებულია დიაგნოსტირებული შემთხვევების 80%-თან. თუმცა იგი არ წარმოადგენს ერთადერთ მიზეზს, რადგან, დაახლოებით, ყოველწლიურად დიაგნოსტირებული 270000 ახალი შემთხვევებისა,  მოწევას არ უკავშირდება. არაწვრილუჯრედოვანი ფილტვის კიბოს სხვა გავრცელებული რისკ ფაქტორები მოიცავს:

• რადიაცია-ადამიანები, რომლებიც მკურნალობენ რადიოთერაპიით, იმყოფებიან ფილტვის კიბოს განვითარების მცირედ მომატებული რისკის ქვეშ.

• ოკუპაციური რისკები- ზოგიერთ ინდუსტრიაში დასაქმებულ მუშებს, რომლებიც მოიცავს მაღალი რისკის მქონე, კიბოს განვითარების ხელშემწყობ (კანცეროგენულ) აგენტებს, როგორიცაა აზბესტის და წვის გამონაბოლქვი, შესაძლოა იმყოფებოდნენ ფილტვის კიბოს განვთარების გაზრდილი რისკის ქვეშ.

• ჰაერის ურბანული დაბინძურება - არსებობს მტკიცებულებები, რომ ფილტვის კიბოს მაჩვენებლები უფრო მაღალია ქალაქებში, ძირითადად,  ჰაერის ურბანული დაბინძურების გამო, ვიდრე სოფლად.

• შიდა ჰაერის დაბინძურება - ჩინეთიდან და სხვა აზიის ქვეყნებში არამწეველი ქალები შეიძლება გაზრდილი რისკის ქვეშ იმყოფებოდნენ  ცუდი ვენტილირებული სახლების გამო, სადაც ქვანახშირი, ხის ან სხვა მყარი საწვავი რეგულარულად იწვის.

• ფილტვის სხვა დაავადებები-ადამიანები ფილტვის ტუბერკულოზით ან ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადებით (ფქოდ) იმყოფებიან ფილტვის კიბოს განვითარების მაღალი რისკის ქვეშ.

სამწუხაროდ, ფილტვის კიბოიანი პაციენტების ორი მესამედი დიაგნოსტირდება გვიან სტადიებზე, როცა სიმსივნე ორგანიზმში გავრცელებულია ერთზე მეტ ადგილას.  „უახლესი მიღწევების მიუხედავად, ფილტვის კიბოს 5-წლიანი გადარჩენადობის მაჩვენებელი კვლავ მცირეა,  სხვა მეტად გავრცელებულ სიმსივნეებთან შედარებით, განსაკუთრებით შორსწასული ფორმის დროს“ - თქვა დოქტორმა სენდლერმა. ისევე, როგორც  მრავალი სხვა სახის კიბოს შემთხვევებში, რაც ადრე იქნება პაციენტი დიაგნოსტირებული, მით მეტი იქნება გადარჩენის შანსიც.

• ფილტვის კიბოს მკურნალობის ვარიანტები დამოკიდებულია კიბოს ტიპსა და სტადიაზე,  გარდა ამისა, ფილტვში მის ზომასა და პოზიციაზე. მკურნალობა, ასევე, დამოკიდებულია იმაზე, გავრცელებულია თუ არა იგი სხეულის სხვა ნაწილებში და პაციენტის ზოგად ფიზიკურ მდგომარეობაზე. ისტორიულად, NSCLC- ის მკურნალობა მოიცავდა შემდეგს:

• ქირურგია:  ადრეული სტადიის ფილტვის არაწვრილუჯრედოვანი კიბოს მქონე პაციენტები, წარმატებულად მკურნალობენ ქირურგიული ჩარევით.

• რადიოთერაპია: იმ პაციენტებს, რომელთა სიმსივნეც ქირურგიული ჩარევით ვერ იქნება მოცილებული,  შეიძლება შევთავაზოთ  რადიოთერაპია მარტო ან ქიმიოთერაპიასთან კომბინაციაში.

• ქიმიოთერაპია: გამოიყენება ინდივიდებში შორსწასული დაავადებით, რომლითაც უფრო ხშირად დიაგნოსტირდებან ფილტვის არაწვრილუჯრედოვანი კიბოს მქონე პაციენტები. ასეთ შორსწასულ სტადიაზე, კიბო უკვე გავრცელებულია სხეულის სხვადასხვა მიდამოში და აღარ არის შესაძლებელი მისი წარმატებულად მოცილება ქირურგიული ჩარევის გზით.

• თარგეთული თერაპიები: ის შეიძლება მოიცავდეს მონოკლონურ ანტისხეულებს, პატარა მოლეკულებს, ვაქცინებს და გარკვეულ სასიგნალო გზებზე მიმართულ გენურ თერაპიებს.

• ცხადია, რომ ფილტვის კიბო რჩება მნიშვნელოვან გამოწვევად როგორც კლინიკურ, ისე  კვლევების სფეროში.  სიმსივნის იმუნოთერაპიის- როგორც მკურნალობის ახალი სახის გამოჩენა არსებული მკურნალობების პარალელურად, იმედისმომცემია პაციენტებისა და მათი ოჯახებისათვის.

უმნიშვნელოვანესი სამედიცინო საჭიროება რჩება ისეთი თერაპიისთვის, რომელიც სიცოცხლეს გაახანგრძლივებს და კარგი ამტანობის პროფილიც ექნება, განსაკუთრებით უკვე ნამკურნალები პაციენტებისთვის მეტასტაზური ფილტვის არაწვრილუჯრედოვანი კიბოთი. სწორედ აქ, იმუნოთერაპია შეასრულებს მნიშვნელოვან როლს. "როშში, ჩვენ ამ სამედიცინო საჭიროებას  მივმართავთ ფილტვის კიბოთი დაავადებული პაციენტებისკენ", - თქვა ექიმმა ალან სენდლერმა.

References

1. Ferlay J, et al., GLOBOCAN 2012 v1.0, Cancer Incidence and Mortality Worldwide [document on the Internet]. International Agency for Research on Cancer; 2013 [cited 2016 Nov 21]. Available from: http://globocan.iarc.fr/Pages/fact_sheets_cancer.aspx

2. Barzi A, Pennell NA. Targeting angiogenesis in non-small cell lung cancer: agents in practice and clinical development. Europ Journ Clin Med Onc. 2010 [cited 2016 Nov 21];2(1): 31–42.

3. World Health Organization. World Cancer Report 2008 [document on the internet]. Lyon; 2008; [cited 2016 Nov 21]. Available from:[Calculation: 960,000 (new cases per year in men) + 390,000 (new cases per year in women) = 1,350,000 (new cases per year) / 1,350,000/100 = 13,500 (1% of cases diagnosed each year) / 13,500 * 20 = 270,000 (new cases per year not linked to smoking)]

4. National Cancer Institute. SEER Stat Fact Sheets: Lung and Bronchus Cancer [document on the internet]. NCI online; 2016; [cited 2016 Nov 21]. Available from: